Als het dan toch moet: zo breng je het beste slecht nieuws

Slecht nieuws brengen is altijd vervelend. Maar de manier waarop je het doet, kan veel uitmaken voor de cliënt of patiënt. Met dit stappenplan van coach Inge – vol handige tips - verloopt het slechtnieuwsgesprek zo goed mogelijk.  

Slecht nieuws is niet alleen vervelend voor de ontvanger, ook voor de brenger kan het een lastige opgave zijn. De grootste denkfout die we vaak maken, is dat we dénken dat het nieuws zal inslaan als een bom. Dat iemand volledig van de kaart zal zijn, dat-ie instort, gaat huilen of in paniek raakt. Dat kán natuurlijk gebeuren, maar dat weet je niet zeker.

Tip 1 is dan ook: vul niet voor de ander in

Mensen hebben de neiging om dingen te zeggen als: ‘Ik moet je iets heel vervelends vertellen’. Of: ‘Er is iets heel erg gebeurd….’ Of : ‘Ik heb niet zo goed nieuws…’ Dan schiet de ontvanger al direct in de stress, terwijl er eigenlijk nog niets gezegd is. Wat voor de één heel heftig is, kan voor de ander prima te behappen zijn (en dan hebben we het niet over: ‘u heeft nog één maand te leven’, maar bijvoorbeeld: ‘het duurt nog een week langer voordat u naar huis mag’).

Tip 2: ga na wat het met jóu doet

Wat doet het met jou dat je een moeder van twee jonge kinderen moet vertellen dat ze borstkanker heeft? Hoe vervelend is het voor jou dat je een dierbare collega moet vertellen dat zijn contract niet verlengd wordt? Die informatie kan je later in het gesprek gebruiken en het zorgt ervoor dat je jouw ‘stukje’ al verwerkt hebt. Dat helpt je bij tip 3. 

Tip 3: kom direct ter zake en houd het feitelijk

In de sandwich-formule - waarbij je eerst iets positiefs zegt, dan met het slechte nieuws komt en het gesprek vervolgens positief afsluit - geloof ik eerlijk gezegd niet zo. Mensen komen voor de uitslag. Die willen niet eerst over koetjes en kalfjes praten; ze willen weten hoe het ervoor staat. Het klinkt misschien een beetje cru, maar kom direct ter zake en houd je boodschap zo feitelijk mogelijk. Zeg bijvoorbeeld: ‘Uit het onderzoek is gebleken dat…’

Tip 4: geef de ander even de tijd

Laat de informatie vervolgens indalen. Laat een stilte vallen, of vraag wat de ander van het nieuws vindt. Kijk hoe hij reageert. Moet hij eerst even zijn emoties ventileren of heeft hij direct veel vragen? Probeer met de ander mee te bewegen en geef hem wat hij op dat moment nodig heeft.

Tip 5: Laat zien dat je hem of haar begrijpt

Vergeet niet om stil te staan bij hoe het voor de ander is. Zeg iets als: ‘Ik kan me voorstellen dat dat schrikken is…’ Of: ‘Ik zie aan u dat u erg gespannen bent…’ De ander voelt zich dan gehoord en gezien dat maakt een slechtnieuwsgesprek een stuk prettiger. 

Tip 6: rond het gesprek tijdig af

Te lang doorpraten heeft als valkuil dat je in rondjes blijft praten. Een momentje alleen kan soms heel verhelderend werken. Zeg iets in de trant van: ‘Ik geef u even de tijd het nieuws te verwerken.’ Laat wél weten dat je altijd beschikbaar bent voor eventuele vragen of kom er later zelf nog eens op terug.