Dag van de Schildklier - 5 zeldzame aandoeningen

De schildklier is een vlindervormig orgaantje en zit in de hals. De schildklierhormonen regelen de stofwisseling, zorgt voor de snelheid van de hartslag en ademhaling, de huid, vruchtbaarheid en hoe warm of koud we het hebben. Een heel belangrijk orgaan dus. 

1) Acute bacteriële schildklierontsteking

Een schildklierontsteking kan in zeldzame gevallen veroorzaakt worden door bacteriën. Deze aandoening wordt ook wel acute bacteriële thyreoïditis genoemd. 

Klachten

• Pijnlijke zwelling in de hals
• Koorts
• Algehele malaise
• Warm aanvoelende schildklier
• Roodheid van de huid rondom de schildklier
• Soms klachten van hyperthyreoïdie 

Diagnose en behandeling

Welke bacterie de ontsteking veroorzaakt, kan worden vastgesteld door kweken van materiaal (verkregen via een biopsie uit de schildklier) en door bloedkweken. Een acute bacteriële thyreoïditis wordt met antibiotica behandeld.

Bron: Schildklier Organisatie Nederland

2) Hashimoto encephalopathie

Hashimoto encephalopathie (HE) is een zeer zeldzame en ernstige aandoening. Het is een immunologische ziekte die zich neurologisch uit. Er zijn deskundigen die HE niet als een schildklieraandoening zien, maar als een neurologisch syndroom. De aandoening wordt ook wel SREAT (Steroid Responsive Encephalopathy associated with Autoimmune Thyroiditis) genoemd. Wanneer de aandoening gemist wordt, kan iemand in de psychiatrie terechtkomen en niet reageren op de standaardbehandeling. 

Klachten

• Epilepsie
• Psychiatrische beelden (zoals hallucinaties)
• (Ernstige) neurologische klachten
• Cognitieve klachten
• Dementie
• Bewustzijnsproblemen
• Krampaanvallen
• Tremor
• Geheugenverlies

Diagnose en behandeling

De diagnose is moeilijk te stellen. Het vraagt minimaal om een schildklier-bloedonderzoek (inclusief schildklier-antistoffen). Daarnaast kan een EEG-onderzoek en neuropsychologisch onderzoek worden uitgevoerd.

Een behandeling met steroïden is in het algemeen snel succesvol. In veel gevallen is een (hoge dosis) onderhoudsmedicatie met steroïden nodig om de klachten blijvend te onderdrukken.

Bron: Schildklier Organisatie Nederland

3) Hashitoxicosis

Een tijdelijk te snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie) die over gaat in een te traag werkende schildklier (hypothyreoïdie). Eigenlijk gaat de ziekte van Graves over in de ziekte van Hashimoto. In de beginfase worden verschijnselen van hyperthyreoïdie vertoont. Dat komt doordat door de ontsteking kleine holtes met schildklierhormoon (follikels) kapotgaan. 

Klachten

Tijdelijke klachten van hyperthyreoïdie zijn onder andere:

• Zenuwachtigheid
• Gejaagdheid
• Last van warmte
• Versnelde hartslag
• Hartkloppingen
• Overmatig transpireren

Diagnose en behandeling

Een schildklier die te traag werkt kan met bloedonderzoek worden aangetoond. Er is geen behandeling, bij langdurige hartkloppingen kan een bètablokker worden voorgeschreven.

Bron: Schildklier Organisatie Nederland

4) Struma van Riedel 

Een ernstige en zeldzame aandoening die ook wel thryreoïditis van Riedel wordt genoemd. Het gaat hier om een schildklierontsteking waarbij het schildklierweefsel wordt vervangen door bindweefsel. Daardoor ontstaat er een schildkliervergroting (struma) en bij 30 procent van de gevallen treedt hypothyreoïdie op.

Klachten

• Klachten van hypothyreoïdie
• Problemen met de calciumhuishouding door schade aan de bijschildklieren
• De struma omvat en beïnvloedt de directe omgeving zoals bloedvaten en de luchtpijp

Diagnose en behandeling

De diagnose kan worden gesteld door weefselbeoordeling en problemen met calcium. Vaak kan door operatief ingrijpen alleen de druk worden verlicht. De bestrijding van de struma zelf, wordt gedaan met ontstekingsremmers. 

Bron: Schildklier Organisatie Nederland

5) Syndroom van Refetoff

Dit syndroom staat ook wel bekend als 'schildklierhormoonresistentie' of RTH. Het is een zeldzame en erfelijke aandoening waarbij de lichaamsweefsels ongevoelig zijn voor schildklierhormoon. De klachten kunnen het beeld geven van een te langzame werkende schildklier (hypothyreoïdie) maar ook van een te snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie) en kan er een struma ontstaan. 

Diagnose en behandeling

De diagnose is lastig te stellen. Er kan een THR-test (testen van de gevoeligheid van TRH-hormoon) worden uitgevoerd voor genetisch onderzoek. Patiënten kunnen een (zeer) hoge dosis schildklierhormoon nodig hebben om de klachten te normaliseren. 

Bron: Schildklier Organisatie Nederland