Samen herinneringen ophalen - 10 vragen om het gesprek met een cliënt (met dementie) op gang te brengen

1) ‘Waar bent u geboren?’

Je kunt het beste simpel beginnen. Wanneer je meteen begint met bijvoorbeeld de vraag of je cliënt strenge ouders had, kan dit nogal direct overkomen en kan je cliënt dichtklappen.

2) ‘Had u vroeger huisdieren? Zo ja, welke?’

Het is goed voor het geheugen van ouderen met dementie om over vroeger te praten. Door dit soort vragen herinneren ze zich plotseling soms weer gebeurtenissen van vroeger. Daarnaast brengt het praten over huisdieren vaak warme gevoelens naar boven. Het kan voor een cliënt heel fijn zijn te beseffen dat hij of zij toch niet alles vergeten is, zeker in het beginstadium van dementie.

3) ‘Wat at u vroeger vaak?’

Vast niet alleen tot snot-gekookte spruitjes! Wie weet komen er leuke ideeën naar boven en kunnen jullie zo’n recept van vroeger eens een keer samen bereiden.

4) ‘Heeft u in uw leven een wens gehad die in vervulling is gegaan?’

Nu is het tijd voor een beetje meer diepgang. Deze vraag kan voor mooie verhalen zorgen. Maar let wel op, er kunnen ook pijnlijke herinneringen naar boven komen. In bepaalde gevallen is het misschien minder tactisch om deze vraag te stellen. Toch kunnen juist dit soort vragen helpen om de band met je cliënt te versterken.

5) ‘Wat was uw positie in het gezin?’

Was je cliënt de oudste, enig kind of kwam hij of zij uit een heel groot gezin? Dit soort dingen kunnen veel invloed hebben op de verdere levensloop van iemand.

6) ‘Wat voor opvoeding heeft u uw kinderen gegeven?’

Deze vraag kan je cliënt helpen zijn of haar kinderen in een andere context te herinneren, namelijk toen ze echt nog kinderen waren. Natuurlijk is het daarnaast interessant om erachter te komen hoe je cliënt tegen opvoeding aankijkt. Misschien kun je er nog wat van leren.

7) ‘Heeft u kleinkinderen?’

Vaak zijn kleinkinderen het zonnetje in het leven van je cliënten, dus van zo’n vraag fleuren ze meteen op. Natuurlijk stel je hem alleen aan mensen waarvan je eigenlijk al weet dat ze kleinkinderen hebben (die ze zich kunnen herinneren). Anders kan zo’n onschuldig lijkende vraag nogal pijnlijk zijn.

8) ‘Wie was uw jeugdvriend/ vriendin?’

Er zijn een hoop vervolgvragen die je hierna kunt stellen. Wat deden jullie samen? Welke gekke dingen hebben jullie meegemaakt? En dan maar hopen dat er leuke verhalen uit komen!

9) ‘Heeft u vroeger verre reizen gemaakt?’

Dat we tegenwoordig voor een paar tientjes met het vliegtuig mee kunnen, wil nog niet zeggen dat er vroeger niet gereisd werd. Wellicht had je cliënt familie in het buitenland, of misschien wel een verre liefde…

10) ‘Naar welke muziek luisterde u vroeger vaak?’

Deze vraag kan interessante resultaten opleveren. Wie weet kunnen jullie wel samen naar een aantal van die nummers luisteren! Muziek is sowieso heel goed voor mensen met dementie.

Open en gesloten vragen 

Het is handig om af te wisselen tussen open en gesloten vragen. Voor gesloten vragen (vragen waarop je alleen ja of nee kunt antwoorden) hoeft je cliënt minder intensief na te denken. Hopelijk krijg je inspiratie van dit artikel. Voor sommige vragen heb ik even gespiekt bij Zuster Aafje. Zij heeft een lijstje met enorm goede vragen gedeeld.

Weet jij er nog meer? Laat het me weten!