Je lichaam aan de wetenschap schenken, hoe werkt dat eigenlijk?

Hoe regel je het?

Je kunt je lichaam in Nederland doneren aan universitaire medische centra. Je moet hiervoor zelf contact opnemen met een instituut naar keuze. De wens wordt vastgelegd in een handgeschreven verklaring (codicil). Na je dood moet het instituut meteen worden ingelicht. Doen je nabestaanden dit niet, dan gaat het niet door. Welke instituten meewerken zie je op de site van de Transplantatie Stichting.

Weetje: Sta je ook als orgaandonor geregistreerd? Dan krijgt donatie altijd voorrang.

Wat gebeurt er met je lichaam?

Donorlichamen - of delen ervan - worden gebruikt voor lessen aan studenten geneeskunde, biomedische wetenschappen en klinische technologie. Ook studenten verpleegkunde en fysiotherapie leren in de snijzaal hoe het menselijk lichaam er vanbinnen uitziet. Chirurgen gebruiken de lichamen of lichaamsdelen als oefenmateriaal. Soms wordt een lichaam gebruikt voor biologisch forensisch onderzoek. Voor het bestuderen van ontbindingsprocessen bijvoorbeeld.

Zijn er selectiecriteria?

Je lichaam doneren gaat niet zomaar. Alle instituten hanteren eigen selectiecriteria en vaak hebben ze er al meer dan genoeg. Er zijn allerlei redenen voor afwijzing: verdrinking, verminking, infectieziekten of overlijden in het buitenland bijvoorbeeld. Ook morbide overgewicht is een no go. Sommige instituten accepteren geen lichamen van 75-plussers. Vaak is er simpelweg niet genoeg opslagruimte. Dan moeten nabestaanden dus alsnog de uitvaart regelen.

Hoe snel gaat het?

Een overledene moet binnen 24 uur in het ziekenhuis zijn voor de balseming of het invriezen. Anders ontbinden de ingewanden te veel. Voor nabestaanden kan dit best heftig zijn, want er is weinig tijd om afscheid te nemen.

Wat kost het?

Wie wat betaalt, verschilt per ziekenhuis. Zo betaalt Amsterdam UMC de vervoerskosten van het lichaam, maar komt dit bij het UMCG Groningen voor rekening van de nabestaanden.

Waarom zou je het doen?

Omdat je graag een bijdrage aan de wetenschap levert natuurlijk! Er zijn ook praktische redenen: het scheelt in de kosten van een begrafenis of crematie. Wel goed om bij stil te staan: er is voor nabestaanden geen plek om heen te gaan. Sommige ziekenhuizen hebben wel speciale gedenkplekken. Amsterdam UMC en het UMCG organiseren jaarlijks een herdenkingsdag voor mensen die hun lichaam ter beschikking stelden aan de wetenschap.

Wat gebeurt er met de resten?

Het lichaam wordt in de meeste gevallen ‘voorgoed’ overgedragen. Als het lichaam na een tot meerdere jaren is ‘opgebruikt’ worden de resten gecremeerd en de as uitgestrooid boven zee. Meestal gebeurt dat anoniem. Sommige instituten bieden nabestaanden de mogelijkheden om de resten zelf te laten cremeren.

Nieuwsgierig welke ziekenhuizen jouw lichaam misschien willen hebben? Een overzicht staat op de site lichaamsdonatie.info.

Weetje: er zijn ook commerciële bedrijven die lichamen inzamelen en deze (soms in stukjes) verkopen aan universiteiten of farmaceutische bedrijven.