‘Ik heb al afscheid genomen, maar ze is er nog...’

'Hoelang denk je nog dat het duurt?'

Met jouw ‘grote liefde’, zoals je hem altijd noemde, sta ik naast je bed. Samen kijken we naar hoe je in alle rust geheel ontspannen in je bed ligt. Een rust die je voor hele lange tijd niet hebt mogen ervaren. Je was moe en klaar met alle ongemakken. De pijn en benauwdheid die je had door de uitzaaiingen in je longen werden ondraaglijk. Drie dagen geleden werd er gestart met palliatieve sedatie.

Hij zorgt al maanden met ontzettend veel liefde en toewijding voor je. Vanaf het moment dat je ziek werd, staat hij dag en nacht aan je zijde. Ondanks dat het zijn tol begon te eisen, wilde hij dit samen met je doen. Drie dagen geleden namen jullie bewust afscheid van elkaar. Voor de laatste keer vertelde jullie hoe belangrijk jullie voor elkaar waren, hoe trots, dankbaar en hoeveel je van elkaar hield. De laatste keer…

Hij zucht diep. De vermoeidheid vormt een donkere halve maan onder zijn ogen. ‘Ik heb al afscheid genomen, maar ze is er nog...’, zegt hij, terwijl hij met zijn hand langs haar gezicht streelt. ‘Hoelang denk je nog dat het duurt?’ Hij kijkt mij aan met vragende ogen in de hoop dat ik hem dat verlossende antwoord kan geven.

Ik observeer je nog even helemaal. Je neus begint spits te worden en je ogen vallen dieper in je oogkassen, je ademhaling is rustig, maar je hebt wel ademstops van soms een halve minuut, ik hoor je ademhaling zachtjes reutelen door het slijm in je keel wat je niet meer opgehoest krijgt en je benen, handen en nagels kleuren blauw. Verschillende tekenen die laten zien dat het einde niet lang meer op zich zal laten wachten.

Maar antwoord geven op de vraag: hoelang denk je nog dat het duurt? Dat kan ik niet. Al heel wat jaartjes loop ik mee in de zorg voor mensen in de laatste levensfase. Soms denk ik het in te kunnen schatten en soms ook helemaal niet. Soms denk ik: nu zal het snel gaan en dan laat het nog even op zich wachten. Soms denk ik dat het nog wel even zal duren en dan is de laatste adem er ineens al snel.

Ik leg mijn hand op zijn schouder en neem hem mee in mijn observaties. En leg hem uit dat ik dat niet kan zeggen. En ik sluit af met: ‘Maar zoals met alles gaat ook dit op haar eigen manier.’

Een aantal uurtjes later overlijd je, in alle rust met je man naast je bed die je hand niet meer losgelaten heeft.

Net zoals het leven komt, komt ook de dood op zijn eigen manier…