Ambulant verpleegkundige Hennie - 'Ieder jaar in oktober werd Wies ziek'

Zo trof ze als jong meisje haar moeder aan die zich had verhangen. Haar vader hertrouwde met de hulp en daarmee kreeg Wies een nieuwe moeder en een hoop broertjes en zusjes erbij. Haar stiefmoeder was niet zo lief voor Wies, en ze moest, zoals veel meisjes in die tijd, zorg dragen voor haar familie en ook nog buitenshuis werken.  Wies ging uiteindelijk trouwen, maar ook hier lachte het geluk haar niet toe. Haar man was een ferme drinker en dat terwijl ze samen een café runde. Het huwelijk liep uit in een scheiding en tijdens die scheiding stierf haar bijna ex-man. Hierdoor was ze per toeval toch nog zijn erfgenaam geworden en hoefde Wies zich financieel in ieder geval geen zorgen te maken. 

De huisarts en de thuiszorg hadden serieuze zorgen over Wies en zo raakte de GGZ en ik als PIT-verpleegkundige betrokken. Wies was niet meteen bepaald vriendelijk naar mij. ‘Alweer zo’n iemand die komt neuzen’, zo zei ze dat dan, maar gedurende de tijd werd het contact beter en beter. 

Ja, haar geheugen was niet meer zo goed en de zelfzorg was niet optimaal, maar met wat stimulatie van de thuiszorg was dit best onder controle. Wat ons meer zorgen gaf, was het feit dat Wies een paar keer per jaar vreselijk kon wisselen van stemming. Wies had namelijk een bipolaire stemmingsstoornis, ook wel ‘manisch-depressief’ genoemd.  Letterlijk betekent het twee tegenpolen, dus kenmerken die totaal tegenovergesteld van elkaar zijn. Deze aandoening maakt dat iemand zijn stemming en humeur kan wisselen tussen twee soorten namelijk:

• Manisch zijn; waarin de persoon druk en ontremd is. Mensen slapen haast niet meer, eten niet (of te veel) en kunnen gevaarlijke dingen gaan doen.
• Of er komen periodes van depressie die net als bij de ‘gewone’ depressie de mensen extreem somber maken, tot niets meer komen en het bed niet meer uit kunnen.  Sommige mensen wisselen snel tussen de ene en de andere en als dat vier keer per jaar is, noemen we dat een rapid cycling. Je kunt je voorstellen dat je hersenpan hier niet blij van wordt want er is haast geen rustige periode. De oorzaak van deze aandoening ligt waarschijnlijk in een chemische onbalans in de hersenen en het komt vaker in families voor (genetisch).

Terug naar Wies, want ieder jaar zo rond september werd Wies erg druk. Ze begon plots erg veel te praten en de onderwerpen vlogen door elkaar heen. Ook ging ze veel van huis en liep kilometers door de stad. Wies voelde dan niet als ze moe was, ze had dus veel energie. Slapen was er niet bij, eten was niet nodig en ze kwam vaak met spulletjes thuis die ze zonder te betalen mee nam uit de winkel.  En dat terwijl Wies anders erg op zichzelf was, de gordijnen altijd dicht en eerder sombertjes en inactief, behalve het breien van sokken... Heeel veeel sokken... 

Op een dag dus in dat vroege najaar kwam ik bij Wies, die erg druk was. Ik trof haar met het bovenlichaam ontkleed aan, zwaaiend door haar raam naar de passerende kinderen, want Wies was dol op kinderen. Die kinderen waren minder dol op Wies, want ze waren bang van die enge naakte oude vrouw.

Je begrijpt wel dat Wies tegen zichzelf in bescherming genomen moest worden. Uiteindelijk is Wies in het verpleeghuis gaan wonen, omdat naast haar bipolaire stoornis, ook steeds vergeetachtiger werd. 

Ieder jaar in oktober werd Wies ziek. Ze werd manisch. Een oude vrouw met een gouden hart had zoveel pijn van binnen en zoveel ellende meegemaakt dat zij door de stress in oktober ziek werd. Op 13 oktober was ze jarig, en in oktober is haar enige vertrouweling, haar hondje ‘Upke’ overleden. En dit was de trigger voor haar stemmingswisseling. Niet iedere cliënt/bewoner met deze aandoeningen heeft een ‘trigger’, maar toch is het belangrijk om hier goed naar te informeren. Je kunt dan door op tijd in te grijpen de fase beter begeleiden. Een gouden regel is: rust bij de manie en activering bij de depressie. 

Twee weken geleden kwam mijn zoon die reeds 19 jaar is met knalgele sokken naar beneden.  ‘Kijk’, zegt hij vol trots, ‘de sokken van oma Wies.’ Wies heeft deze sokken ruim negen jaar geleden voor hem gemaakt. Hoe toevallig kan het zijn, hè? De sokken van Wies aangetrokken in de maand oktober. 

Fijn weekend alvast allemaal.