'Zo energiek als zij altijd was, zo valt de tijd die haar nog rest heel zwaar'

Greet is een volkse vrouw uit Den Haag. Geen blad voor de mond. Recht voor haar raap. De uitzaaiingen van borstkanker hebben een groot gezwel in haar schouder en arm veroorzaakt waardoor ze deze moeilijk kan gebruiken. Ziek zijn vindt Greet best, maar dat ze ineens hulp nodig heeft bij alles dat vindt ze maar niets. 'Ik lijk wel weer een klein kind joh', roept ze vaak gefrustreerd.

Ze probeert zo lang mogelijk alles alleen te doen, al kost het een uur. Ze accepteert dat we haar nabijheid bieden, alles gaat zo moeilijk en wankel dat het beter is dat er iemand bij haar staat om in te grijpen als het nodig is. Maar o wee als we onze handen uitsteken zonder dat ze het zelf aangeeft. 'Rustaagh! Ik kan het zelf wel', snauwt ze dan. En na een paar dagen zegt ze al 'rustagh' voordat ik iets gedaan hebt. Als waarschuwing. En ik breek het ijs dan weer met humor op zijn Haags: 'Ja, ja, ik blèf van je lèf', met haar keiharde lach als reactie. 

Ik vind het altijd een goede les, je wilt zo graag zieke mensen dingen uit handen nemen, maar het is niet vanzelfsprekend. Autonomie is een recht. Zelfstandigheid en eigen regie is iets in de zorg waar altijd ruimte voor gegeven moet worden. Zo zijn er in de palliatieve zorg zelfs situaties waarbij eigen regie en zelfstandigheid verkozen worden boven veiligheid. Sommige mensen geven in de laatste levensfase aan om graag alles zo lang mogelijk zelf te willen doen. Zelfs als dat inhoudt dat de kans groot is dat zij vallen. Ze hechten een grote waarde aan zelfstandigheid en dat geeft hun net dat laatste beetje kwaliteit in hun nog korte leven. Iets wat zij graag vast willen houden. ‘Geaccepteerd valrisico’ wordt dit genoemd.

Zo wordt een tripje van het bed naar het toilet als gauw een transfer van drie kwartier. Met al haar krachten en onvermogen hijst ze zich van het bed in de rolstoel. En eenmaal voor het toilet moet ze zich weer opladen om van de rolstoel op het toilet te komen. Soms geeft ze zich over, net als dat ene moment dat ze alarmeert om 5 uur met haar Haagse mededeling: 'Zoooo, ik mot piesen joh. Es, hellup me maar ff.' Eenmaal met de rolstoel voor het toilet laat ik haar harde lach weer galmen in de badkamer door te zeggen: 'Nou kom op Greet, anders pies je in je broek.' 

Inmiddels is het kwart voor zes geworden en heeft ze trek in een sigaretje. Dus kleed ik haar aan en rijd haar dik bepakt in haar rolstoel, haar tuintje in. 'Ehhh, lekkah', zegt ze genietend. 'Laat me maar lekkah, ik alarm wel weer als ik het zat ben.' Het is fijn om die kleine genietmomentjes bij haar te zien. Haar lichaam geeft het op, en dat valt haar zwaar. Zo energiek als zij altijd was, zo valt de tijd die haar nog rest heel zwaar. 'Getverdemme, niks voor mij dit, dat het maar snel mag gaan allemaal, voor mij hoeft dit niet meer', waren haar woorden als ze weer een pijnaanval heeft of dat iets niet meer lukte.

Als ik om 7 uur, na aflossing van de wacht het hospice verlaat, zit Greet nog steeds buiten met haar shaggie. Omdat ik een paar dagen vrij ben loop ik even naar haar toe om gedag te zeggen. Je weet tenslotte maar nooit of je elkaar nog zult zien. 'Ga je?', vraagt ze als ik met mijn jas naar haar toeloop. Ik wens haar veel sterkte en bedank haar dat ik haar heb mogen leren kennen. En dan zie ik haar gezicht fronzen, zoekend naar woorden. 'Fijne…uhh...fijne…TOEKOMST! Ja! Leef je toekomst', zegt ze krachtig en streng.

De woorden die ze weggeeft komen hard bij haarzelf aan: ‘Toekomst.' Mijn gedag en dankjewel komen niet echt meer bij haar binnen. Ze zwaait, wuift me weg, en voorovergebogen met haar shaggie in haar hand, blijft ze diep in gedachten achter.

Leef je toekomst. Iets wat haar niet meer gegeven is. Al hoop ik van harte dat ze een mooie reis aan de andere kant van de wereld zal krijgen, een nieuwe toekomst in de eeuwigheid.

Nog geen twee dagen later is Greet overleden. Zo maar, plotseling in haar slaap, zonder voortekens. Echt iets voor Greet. Geen poespas, geen gesjor omdat ze zelf iets niet meer kan.

Vaarwel mooi mens.

Dit is Esther:

Ik ben Esther en werk na 18 jaar in de wijk sinds 2019 als hospiceverpleegkundige bij Careyn DWO/NWN. Het werken in een hospice brengt mij veel ervaringen, bijzondere momenten, inzichten en emoties. Schrijven helpt me om te verwerken wat ik allemaal meemaak. Met het delen van mijn verhalen wil ik graag het taboe rond de laatste fase van het leven doorbreken. Want we praten er niet graag over, weten er niet veel van en willen er al helemaal niet aan denken. De laatste levensfase is echter niet alleen verdriet, maar net zoals in het ‘normale’ leven is er ook lachen, genieten, huilen, sarcasme, lol, boosheid en ja, zelfs feesten. Ik schrijf verhalen en gedichten om deze fase van het leven in het licht te zetten. Meer verhalen lezen? Klik hier voor mijn Facebookgroep: ‘De laatste bladzijde -hospice verhalen en gedichten-.'

De verhalen van hospiceverpleegkundige Esther zijn gebundeld in het boek 'De laatste bladzijde', dat je HIER kunt bestellen.