‘Ik wil graag de hik organiseren’ – Broeder Joost blogt over afasie bij dementie

broeder-joost-afasie-dementie-woordvindingsproblemen-ervaringen

Klagen dat de bus te laat is, terwijl je eigenlijk wilt zeggen dat je je tong verbrand hebt. Bij dementie kunnen problemen met taal optreden (afasie). Dat kan voor flinke verwarring zorgen, zo schrijft Broeder Joost. Want wat antwoord je als een bewoner tegen je zegt dat hij ‘de hik’ wil organiseren?

Met een moeder die advocaat was, een vader die Nederlands doceerde (evenals mijn vriendin en mijn zus), heb ik altijd een bijzondere fascinatie voor de Nederlandse taal gehad. Ironisch genoeg haalde ik op de middelbare school juist erg slechte cijfers voor het vak Nederlands, iets met een minimale inzet. Ik maak daarnaast rücksichtslos en sans rancune gebruik van andere talen om een beetje cool te doen.

Afasie bij dementie

Jaren na die middelbare school werk ik op een woning voor jonge mensen met dementie. Nu is het zo dat bij bepaalde vormen en fases van dementie er afasie optreedt, een duur woord voor problemen met de taal. Er zijn verschillende varianten, de één erger dan de ander, die allemaal op een verschillend moment ineens verschijnen of juist (hetzij tijdelijk) minder op de voorgrond staan.

Complex verschijnsel

Zo kan het voorkomen dat iemand de taal wel begrijpt, maar zelf niet kan spreken. Of goed kan spreken, maar nauwelijks inhoud geeft aan zijn of haar zinnen. Het is een beetje te divers en te complex om in één klein stukje het hele concept van afasie uit te leggen, dus dat ga ik ook niet doen.

Woordvindingsproblemen

Er is wel één verschijnsel dat ik graag toe wil lichten met een verhaal. En dat is het bijzondere verschijnsel van woordvindingsproblemen. Het fascinerende hiervan is dat bij veel vormen van dementie het brein de gaten in een zin opvult met woorden die feitelijk niets met de boodschap te maken hebben.

Onderliggende sentiment

Misschien nog fascinerender is het feit dat het sentiment van een boodschap wél vaak klopt. Zo kan iemand die zijn tong verbrandt aan hete soep plots heftig klagen over een bus die te laat komt. Over de stiptheid van het openbaar vervoer gaat het in zo'n boodschap natuurlijk niet. Het onderliggende sentiment (boosheid en frustratie nadat je je tong bezeert) klopt daarentegen wél.

In context zien

Het verpleegkunstje is dan ook om een boodschap die kant noch wal raakt te zien in de context waarin het gebeurt. Iemand met dementie die valt en vervolgens klaagt over buikpijn, heeft naar alle waarschijnlijkheid geen buikpijn, maar in ieder geval wel pijn.

Hik organiseren

Afijn. Ik loop tijdens een vroege dienst over de gang op en kom daar een van mijn bewoners tegen, die mij aanspreekt.

'Jou moet ik hebben', zegt hij.

'Oh?' vraag ik hem.

'Ja, ik wil wat organiseren. Maar dan moet ik van jou weten wat ik daarvoor nodig heb.'

'Nou dat ligt er aan, wat wil je organiseren?'

'De hik.'

'De hik?'

'Ja, de hik', zegt hij vastbesloten.

'Nou, ik denk dat met een liter water of twee je er wel komt hoor'

'Ok! Dank je wel!', zegt hij en vervolgt zijn weg naar de keuken van de woning.

Het onderliggende sentiment in deze boodschap? Geen flauw idee. Maar op zich wel geestig. Wie heeft er ooit in de geschiedenis van de mensheid de hik georganiseerd?

Fout antwoord

Toevallig was er op die dag een BBQ aan de gang op een woning naast die van ons. Ik concludeer dat de bewoner uit dit verhaal dit gezien of geroken heeft en het ook een goed idee vond om te doen. In dat geval, is mijn antwoord juist erg fout. Want wie begint een BBQ met twee liter water?

blogger-broeder-joost-verpleegkundige

Dit is Broeder Joost:

Mijn naam is Joost en ik werk als verpleegkundig zorgcoördinator op een afdeling voor jonge mensen met dementie. Onder de naam Broeder Joost schrijf ik zo nu en dan stukjes over mijn ervaringen over mijn dagelijks werk. In dat dagelijkse werk heb ik veel te maken met nieuwe wetgeving, werkdruk, stress en bezuinigingen. Maar ook met innovatie, geldpotjes die zomaar ineens vrijkomen en besteed moeten worden, familieparticipatie, erg leuke collega's en een bijzonder fascinerende doelgroep. Laatstgenoemden maken het voor mij meer dan de moeite waard. Voordat ik broeder werd, volgde ik de opleiding tot MBO verpleegkundige en heb in dat kader ervaring opgedaan in de gehandicaptenzorg, de GGZ, de geriatrie en een algemeen ziekenhuis. Ik woon samen met mijn vriendin en onze 3 (drie!) katten en spendeer de vrije tijd die ik heb met reizen, gamen, en bezoek graag een café als de tijd het toelaat.

Colofon: FloorZorgt is jouw online zorgmagazine! Op dit moment lezen 80.000 unieke zorghelden mij maandelijks. Door middel van inspirerende blogs, relevante producten (kijk snel in mijn webshop!) mooie artikelen en zorgnieuws houd ik jou op de hoogte van alle ontwikkelingen in de zorg. Heb je mijn mobiele app al gedownload en volg je mij al op Facebook, Instagram of Linkedin? Wil je adverteren? Stuur me dan een mailtje en ik neem z.s.m. contact met je op of bekijk de mogelijkheden alvast hier. Ook ik maak weleens een foutje ;-) Heb je er één gezien? Mail het me. Ik ben je dankbaar! 

You have already unliked it!