Beroepsgeheimen - 'Langzaam bekruipt mij dat onheilspellende "niet pluis" gevoel'

Zijn buikpijn was gisterenavond eigenlijk uit het niets ontstaan. Eerst wat op de achtergrond, maar sinds vanmorgen toch in toenemende mate aanwezig. Nu het ook steeds duidelijker een vage uitstraling naar zijn ene been gaf en wat scherpe steken veroorzaakte tussen zijn schouderbladen, komt hij toch naar het spreekuur om het voor de zekerheid maar even te laten controleren. Wat kan er aan de hand zijn?

Op het eerste oog lijkt hij helemaal niet zo ziek. Rustig vertelt hij zijn verhaal, en we bespreken zelfs het feit dat ik niet aan hem kan aflezen hoe naar hij zich voelt. Tijdens het onderzoek zie ik aan hem dat hij wel degelijk veel pijn heeft. Telkens als ik eigenlijk maar lichtjes zijn buik aanraak, zegt hij: 'Kijk, nu voel ik dat dus tussen mijn schouderbladen. Het trekt ook wat naar mijn been.' Langzaam bekruipt mij dat onheilspellende ‘niet pluis’ gevoel.

Er zijn in mijn hoofd nog grofweg twee diagnoses over. Of de beste man zit (vervelend maar onschuldig) vol met poep, of hij heeft een scheur in een belangrijk bloedvat: een dissectie. Iets waar ik me erg bewust van ben, is dat in het ziekenhuis alle alarmbellen af zullen gaan als ik hem met die verdenking besluit te sturen. Moet ik nu echt de vaatchirurg gaan bellen voor deze klinisch vitale man? Hij ziet er namelijk echt niet uit alsof hij potentieel dood aan het gaan is, maar ja, dat onderbuikgevoel moet ik meestal niet negeren. Daarom bel ik toch. Gelukkig geeft de vaatchirurg mij het gevoel dat ik met dit verhaal niet onterecht bel. En terwijl ik op de ambulance wacht, wordt de man eigenlijk alleen maar zieker. Ik heb dus absoluut geen spijt van de beslissing om met gillende sirenes de ambulance te laten komen. Terwijl de patiënt vertrekt, spreken we af dat ik het gewoon mis ga hebben. In sommige situaties heb je als huisarts liever ongelijk.

Aan het eind van de dag controleer ik nieuwsgierig het postvak. De diagnose? Poep. Ik slaak een zucht van verlichting, direct gevolgd door dat kleine beetje schuldgevoel over de heisa die ik veroorzaakt heb voor een flinke portie vastzittende ontlasting. Niet zozeer voor het ziekenhuis, maar vooral voor de patiënt. Maar ook direct wetende dat ik dit de volgende keren weer zo zal moeten doen. In deze situatie wil je niet dat de bal de andere kant op rolt. Had ik een dissectie gemist, dan was het allemaal heel anders afgelopen.

Verantwoordelijkheid, onzekerheid, mis je nu niet toch een belangrijke diagnose, stuur ik nu ‘voor niets’ in... Wij kunnen hier zelfs na onze nog korte carrière als huisartsen al een boek over schrijven. Beeld je eens in hoe dik dat boek dan gaat zijn als we ooit met pensioen zullen gaan, in een verre, verre toekomst… Men denkt vaak dat het huisartsenvak een makkie is. En ja, soms is dat het ook. Iemand die het gevoel heeft dat zijn oor verstopt zit, heeft soms ook gewoon een prop oorsmeer die we kunnen weghalen. Gelukkig maar, want als het de héle dag alleen maar onzeker en ingewikkeld zou zijn, dan is de lol er misschien best wel snel vanaf.

Als huisartsen hebben we echter heel beperkt aanvullend onderzoek tot onze beschikking om direct een definitieve diagnose te stellen. Veel gaat op basis van kennis, gecombineerd met ervaring en dat hele belangrijke 'niet pluis' gevoel. En soms kost het ook gewoon tijd om duidelijker te krijgen wat er aan de hand is. Tijd is onze vriend, zeker als die tijd er is. Ooit heb ik van een collega opgepikt: ‘De laatste dokter is altijd de beste dokter'. Zeker voor de patiënt is het fijn als er uiteindelijk een duidelijke diagnose uitrolt, maar dat betekent niet altijd dat de dokters daarvóór hebben lopen prutsen. Samen met de clichés van het jezelf kunnen blijven aankijken in de spiegel en de vraag ‘zou ik zo kunnen slapen vannacht?’, zorgt het ervoor dat wij de onzekerheid en verantwoordelijkheid van ons vak wat kunnen relativeren. En hebben we daar wat meer hulp bij nodig? Dan kunnen we gelukkig altijd sparren met elkaar!