'In de uren voor haar dood voelt ze dit als een instemming van haar God en Maria'

Euthanasie als je gelovig bent. Dat is nogal wat! Het is immers God die bepaalt wanneer het jouw tijd is om te gaan. Daar mag je zelf de hand niet in hebben. God haalt je op Zijn tijd. Mardien weet echter dat de tijd die zij nog heeft, een tijd van lijden zal zijn. En dan heb ik het niet over pijn, maar over een tijd die totaal niet bij haar past. Mardien is in haar leven heel sociaal en actief. Het lijden is voor haar een vooruitzicht van inleveren van zelfstandigheid en niet meer kunnen doen wat zij graag zou willen.

Mardien is pas twee dagen in het Hospice. Ze kan niet zoveel bezoek ontvangen als dat ze graag zou willen. Ze houdt van veel mensen om haar heen. 'Wat gaat de tijd hier langzaam', zegt ze verdrietig. Steeds maar wachten op het volgende bezoek. Bezoek dat in mindere mate aanwezig kan zijn door de regels omtrent corona. Wat ook hard aankomt, is dat ze voor het eerst geholpen moet worden bij de wastafel. De basisdingetjes die je normaal zonder er bij na te denken doet, lukken haar ineens niet meer. 'Dit is toch geen leven meer!', zegt ze gefrustreerd.

Haar wens is euthanasie. Haar leven voelt voor haar voltooid. Hulpeloos liggen wachten tot haar leven voorbij is, is niets voor Mardien. Ze heeft haar wens zowel met haar huisarts en SCEN-arts als haar pastor besproken. De gesprekken zijn zeer privé, maar doordat hierna een datum geprikt wordt voor de euthanasie, is dit het teken dat Mardien oranje licht heeft gekregen. Ik noem dit bewust nog geen 'groen licht'.

Ze ontvangt al haar kinderen en kleinkinderen voor de laatste keer, om afscheid te nemen. Wat geniet ze van al haar geliefden om haar heen. Op de dag voor haar euthanasie komt de huisarts langs om een infuusnaald te plaatsen. Via het infuusje zal zij, vóór de euthanasie, een slaapmiddel toegediend krijgen. Als zij dan diep in coma is, wordt uiteindelijk een middel toegediend dat haar spieren zal stilleggen (euthanatica). Zo wordt uiteindelijk de ademhaling tot stilstand gebracht, waarna het overlijden zal intreden.

De huisarts doet verwoede pogingen om het infuus in te brengen. Het lukt haar echter niet. De aderen van Mardien zijn zo lastig aan te prikken, dat de huisarts het na drie pogingen op moet geven. Hierna wordt het Specialistisch Team Thuiszorgtechnologie van Careyn ingeschakeld. Daar werken verpleegkundigen die gespecialiseerd zijn in moeilijke technische handelingen. In een ziekenhuis zijn deze handelingen voor verpleegkundigen misschien een fluitje van een cent, maar in de thuiszorg komen dit soort handelingen zo weinig voor, dat de verpleegkundigen van dienst hier niet bekwaam voor zijn.

Eind van de middag staat Michiel van het Specialistisch team voor de deur. In het kantoor boven bespreken we dat ik bij de behandeling als assistentie aanwezig zal zijn, en om mevrouw te ondersteunen. We gaan naar de kamer van Mardien. Ontspannen ligt zij op haar bed. Michiel maakt zijn spullen klaar en mevrouw volgt al zijn instructies rustig op. Michiel begint zorgvuldig met zijn eerste poging. Ondertussen kletsen Mardien, haar zoon (die ook aanwezig is) en ik over koetjes en kalfjes. Bij de eerste prikpoging praat mevrouw rustig door. Ze knippert niet eens met haar ogen als Michiel met de naald een ader aanprikt. 'Helaas', zegt Michiel. 'Deze is niet gelukt.'

Michiel doet alles wat mogelijk is, maar ook de tweede poging lukt niet. Mevrouw wordt steeds stiller. Mocht het Michiel ook niet lukken, dan hebben we nog een anesthesieverpleegkundige vanuit het ziekenhuis achter de hand. We laten ons nog niet uit het veld slaan. 'Nou, Mardien, nog één poging. Zullen we maar een schietgebedje doen? Kom op, Michiel, je kunt het!', zeg ik om de moed erin te houden.

Ik weet zelf weinig van het katholieke geloof, maar Mardien zegt meteen: 'Ja, mag ik dat doen? Dat kan ik wel, hoor!' Michiel is erg geconcentreerd en zegt terloops: 'Natuurlijk!' Mardien houdt haar lichaam helemaal rustig en het enige dat in haar beweegt, zijn de woorden die vol passie uit haar mond stromen:

'Wees gegroet Maria

vol van genade

de Heer is met U

gij zijt de gezegende onder de vrouwen

en gezegend is Jezus,

de vrucht van uw schoot.

Heilige Maria

Moeder van God

bid voor ons zondaars

nu en in het uur van onze dood.

Amen'

Bij haar laatste woord is het nog even stil, terwijl Michiel volledig opgaat in zijn handeling. En dan komt het verlossende woord: 'Het is gelukt, er komt bloed! De naald zit goed!' In heel mijn ziel voel ik mij nederig worden, omdat ik bij dit moment aanwezig mag zijn. Ik begin te juichen en Mardien gooit haar armen in de lucht. Haar hoofd reikt omhoog en ze dankt Maria uit het diepste van haar hart. Haar tranen stromen over haar wangen. Michiel zegt tegen Mardien: 'Uw gebed heeft geholpen, hoor!' De zoon zit het hele tafereel ondertussen nog beduusd te bekijken.

Voor Mardien is dit moment van een veel diepere betekenis dan alleen maar een geslaagde handeling. 'Dank U Maria, dank U god, het is goed!' Het is voor haar een bevestiging van God en Maria. In de uren voor haar dood voelt ze dit als een instemming van haar God en Maria. Dat het goed is om voortijdig haar weg te mogen vervolgen naar haar eeuwig Thuis.

Mardien huilt en lacht tegelijk en vraagt haar zoon om een knuffel. De hele commotie dringt nog niet tot hem door. Ik leg hem de bevestiging die Mardien net heeft gekregen aan hem uit, en nog enigszins verward beantwoordt hij de armen van zijn moeder. Al die tijd leek Mardien zeker in haar keuze voor euthanasie, maar toch was er al die tijd een verscholen onzekerheid. Het ‘groene licht’ van haar Moeder Maria is haar mooiste laatste gift die zij nog op aarde mocht ontvangen.

Dit is Esther:

Ik ben Esther en werk na 18 jaar in de wijk sinds 2019 als hospiceverpleegkundige bij Careyn DWO/NWN. Het werken in een hospice brengt mij veel ervaringen, bijzondere momenten, inzichten en emoties. Schrijven helpt me om te verwerken wat ik allemaal meemaak. Met het delen van mijn verhalen wil ik graag het taboe rond de laatste fase van het leven doorbreken. Want we praten er niet graag over, weten er niet veel van en willen er al helemaal niet aan denken. De laatste levensfase is echter niet alleen verdriet, maar net zoals in het ‘normale’ leven is er ook lachen, genieten, huilen, sarcasme, lol, boosheid en ja, zelfs feesten. Ik schrijf verhalen en gedichten om deze fase van het leven in het licht te zetten. Meer verhalen lezen? Klik hier voor mijn Facebookgroep: ‘De laatste bladzijde -hospice verhalen en gedichten-.'